Zdzisław Stroiński

(1921 — 1944)

Leon Zdzisław Stroiński, ps. Marek Chmura, dozgonny, oddany przyjaciel Tadeusza Gajcego, mawiał: „Jeżeli moje życie ma jakikolwiek sens, to jedynie w opiece nad Tadeuszem”. Sam był utalentowanym poetą, autorem oryginalnych liryków prozą. Urodzony w Warszawie 29 listopada 1921 roku jako syn Józefa Stroińskiego, radcy prawnego Ordynacji Zamoyskich, wczesne lata życia spędzał, według własnych słów: „na zielono-złotawej prowincji”. Ukończył liceum w Zamościu, w 1941 roku podjął konspiracyjne studia prawnicze, po krótkim czasie przeniósł się na polonistykę. Po akcji złożenia wieńca pod pomnikiem Kopernika został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Dzięki staraniom rodziny zwolniono go 19 lipca 1943 roku – pojechał wówczas do rodziców, przebywających w Zwierzyńcu – i tam powstały utwory zebrane w tomiku Okno, opublikowanym w tymże roku w Bibliotece SiN-u. Z redakcją był związany od początku jej istnienia jako autor i współpracownik.

Ten subtelny chłopiec został zapamiętany jako waleczny podchorąży oddziału Armii Krajowej, w którym jego przyjaciel, Tadeusz Gajcy, był podkomendnym. Przed ogłoszeniem godziny „W” przebywał u rodziców: nie zdążył na pociąg do Warszawy, więc szedł pieszo. „O mało bym się nie spóźnił na Powstanie” – te jego słowa zanotował Roman Bratny w swoich wspomnieniach o „Marku Chmurze”. „Zarysy istot, którymi mógłbym być, ale już nie będę, milczą jak rozrzucone zabawki opuszczone nagle przez dziecko” – zapisał poeta w liryku O śmierci.
Dzięki staraniom i w opracowaniu Hanny Etemadi ukazał się w roku 2011 tom Chmura. Portret poety.