Krzysztof Kamil Baczyński

(1921 — 1944)

Najsłynniejszym poetą lat wojny i okupacji, do dziś najczęściej przywoływanym, jest Krzysztof Kamil Baczyński. To w jego utworach pojawiają się rycerze, przynoszący z sobą tajemnicę zmagań o honor i wolność. Wiersz pt. Polacy rozpoczynają słowa, które zainspirowały temat i przesłanie naszej wystawy: „Oto rozmawiam z cieniami rycerzy / w głuchej, wygasłej urnie mojej ziemi”. Urodził się w Warszawie 22 stycznia 1921 roku – był jedynym synem Stanisława Baczyńskiego, pisarza i krytyka, i Stefanii z domu Zieleńczyk, autorki książek dla młodzieży i szkolnych podręczników. W 1939 ukończył Liceum im. Stefana Batorego. Związany z harcerstwem, był także członkiem SZMS „Spartakus”. Studiował polonistykę w podziemnym Uniwersytecie Warszawskim. Związał się z socjalistyczną grupą „Płomienie” i wydawnictwem „Droga”. W 1942 ożenił się z Barbarą Drapczyńską, której dedykował wiersze uznawane za jedne z najpiękniejszych strof liryki miłosnej. W roku 1943 wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, brał udział w wykładach i ćwiczeniach IV turnusu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Szarych Szeregów „Agrykola”. Wraz z batalionem „Zośka” uczestniczył w akcji bojowej Tłuszcz-Urle. W lipcu 1944 r. przeszedł do batalionu „Parasol”. Walczył w Powstaniu Warszawskim, zginął trafiony kulą niemieckiego snajpera,  4 sierpnia w pałacu Blanka. Jego żona zmarła z odniesionych ran 1 września 1944 roku. Baczyński uczestniczył w ruchu literackim Warszawy, wydał kilka konspiracyjnych arkuszy i tomików poetyckich. Pełne wydanie jego utworów zebranych, w opracowaniu Kazimierza Wyki i Anieli Kmity-Piorunowej, ukazało się w 1961 roku. To tyle w kwestii przypomnienia podstawowych faktów z życia poety-żołnierza. Wiemy o nim także to, iż pomimo prób ocalenia jego życia przez świadomych wielkiego talentu młodego, słabego fizycznie człowieka, on sam nie miał żadnych wątpliwości, że będzie walczył o swoją ojczyznę nie tylko piórem. W wierszu Rycerz pisał: „Gram. Jestem rycerz – Boga zamyślenie”. A dalej: „I jestem. Czym ja jestem? wierzący przez małość – / rycerz gór zapomnianych – w zmartwychwstałe ciało”.